10 czerwca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydał kolejne ważne orzeczenia w sprawach frankowych (C-609/19 oraz w sprawach połączonych od C-776/19 do C-782/19 – wyroki znajdziesz tutaj). Mogą mieć one ogromne znaczenie również dla spraw toczących się przed polskimi sądami.
Wyroki dotyczyły spraw kredytów hipotecznych denominowanych we franku szwajcarskim zaciągniętych w banku BNP Paribas we Francji. TSUE orzekł, że:
wobec konsumenta, który zawarł umowę kredytu denominowanego w walucie obcej i nie ma wiedzy w zakresie nieuczciwego charakteru warunku zawartego w umowie kredytu, nie może obowiązywać jakikolwiek termin przedawnienia w odniesieniu do zwrotu kwot zapłaconych na podstawie tego warunku.
Nadto, Trybunał stwierdził, że:
termin przedawnienia roszczenia o zwrot kwot wpłaconych na podstawie nieuczciwego warunku umownego, który może upłynąć, nawet zanim konsument poweźmie wiedzę o nieuczciwym charakterze tego warunku, w żaden sposób nie może być zgodny z dyrektywą.
Co to może oznaczać dla polskich kredytobiorców? Obecnie banki w toku postępowań sądowych podnoszą, że roszczenie kredytobiorców przedawniło się w pewnej części po kilku latach. Sądy uwzględniając zarzuty banku ograniczają kwotę roszczenia należnego „frankowiczowi”, w przypadku pozytywnego zakończenia sprawy, właśnie z uwagi na okres przedawnienia. W czwartkowych wyrokach TSUE stwierdził, że nie może być mowy o jakimkolwiek terminie przedawnienia roszczenia kredytobiorcy, jeżeli nie miał on wiedzy o nieuczciwym charakterze warunków zawartych w umowie kredytu! Innymi słowy, zarzuty przedawnienia podnoszone przez banki powinny być przez sądy nieuwzględniane, jeżeli „frankowicz” nie miał wiedzy o nieuczciwych klauzulach stosowanych przez bank.
Poniżej jeszcze jedna istotna teza zawarta w wyrokach TSUE z 10 czerwca 2021 r.
Do sądów krajowych należy zatem dokonanie oceny, czy sporne warunki umowy określają istotny element charakteryzujący te umowy i stanowią ich główny przedmiot. W takim przypadku dyrektywa pozwala bowiem na zbadanie nieuczciwego charakteru warunków umowy wyłącznie w przypadku, gdy zostały one wyrażone prostym i zrozumiałym językiem.
Nie spełnia wymogu przejrzystości przekazywanie, przy zawieraniu umowy, temu konsumentowi informacji, nawet licznych, jeżeli opierają się one na założeniu, że stosunek wymiany między walutą rozliczeniową a walutą spłaty pozostanie stabilny przez cały okres obowiązywania tej umowy. Jest tak w szczególności wówczas, gdy konsument nie został powiadomiony przez przedsiębiorcę o kontekście gospodarczym mogącym wpłynąć na zmiany kursów wymiany walut.
Z powyższego wynika, że bardzo ważne znaczenie ma odpowiednie informowanie kredytobiorcy o warunkach zawieranych umów. Informacja ta powinna być przejrzysta, wyrażona prostym i zrozumiałym językiem. Dodatkowo kredytobiorca powinien być przez bank powiadomiony o kontekście gospodarczym mogącym wpłynąć na zmiany kursu waluty.